Pierwsza pomoc oparzenia
Pierwsza pomoc po oparzeniu, niezależnie od typu oparzenia, powinna
rozpocząć się od szybkiego schłodzenia oparzonej powierzchni pod chłodną
bieżącą wodą przez około 20 minut lub do ustania bólu. Do łagodzenia skutków oparzeń I i II stopnia przydadzą się: spray na oparzenia oraz hydrożele na oparzenia.
Oparzeniem nazywamy uszkodzenie skóry, błon śluzowych itd w wyniku działania wysokiej temperatury. Ze względu na działający czynnik powodujący oparzenie dzielimy je na:
- oparzenia termiczne wywołane przez bezpośredni kontakt ze źródłem wysokiej temperatury,
- oparzenia chemiczne wywołane działaniem płynów żrących, głównie kwasów i zasad,
- oparzenia elektryczne wywołane działaniem prądu elektrycznego,
- oparzenia przez promieniowanie wywołane przez każdy rodzaj energii promienistej.
Rozróżniamy 4 stopnie oparzeń (czasem III i IV wspólnie jako III stopień):
I stopień - obejmuje tylko naskórek na powierzchni ciała. Powoduje zaczerwienienie skóry i nieznaczny obrzęk, duży piekący ból,
II stopień – obejmuje wszystkie warstwy naskórka i część skóry właściwej pod naskórkiem. Tworzą się pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym. Oparzeniu towarzyszy silny ból,
III stopień – obejmuje wszystkie warstwy skóry i naskórka dochodząc do podskórnej tkanki łącznej, a nawet głębiej , do mięśni i kości. Skóra przybiera barwę białą, szarą lub ciemnobrązową. Oparzenie to nie powoduje bólu, ponieważ zakończenia nerwów czuciowych w tym miejscu uległy zniszczeniu
IV stopień – dochodzi do zwęglenia tkanek i daleko posuniętej martwicy.
Ze względu na powierzchnię oparzenia dzieli się na:
1. Oparzenia lekkie
a. oparzenia pierwszego stopnia, drugiego stopnia zajmujące poniżej 10% powierzchni ciała,
b. oparzenia trzeciego stopnia zajmujące mniej niż 2% powierzchni ciała, pod warunkiem, że nie znajdują się w miejscach, w których mogą upośledzać istotne funkcje ustroju,
2. Oparzenia średniego stopnia
a. oparzenia drugiego stopnia zajmujące 10-25% powierzchni ciała u dorosłych, 5-15% u dzieci
b. oparzenia trzeciego stopnia zajmujące od 2 do 10% powierzchni ciała, pod warunkiem, że nie dotyczą miejsc ważnych dla funkcjonowania organizmu.
3. Oparzenia ciężkie
a. oparzenia drugiego stopnia zajmujące ponad 25% powierzchni ciała u dorosłych i ponad 15% u dzieci
b. oparzenia trzeciego stopnia zajmujące ponad 10% powierzchni,
c. wszystkie oparzenia drugiego i trzeciego stopnia bez względu na rozległość jeżeli znajdują się one przy naturalnych otworach ciała, szyi, rękach, stopach, okolicy krocza, pachach, pachwinach i pod kolanami.
Jak oceniać oparzenie i jakie to ma znaczenie w postępowaniu i udzielaniu pierwszej pomocy:
Przy ocenie oparzenia termicznego posługujemy się stopniami. Stopnie oparzenia warunkują nasze postępowanie. Ważna jest również głębokość oparzenia. Oceniając oparzenie badamy wielkość oparzenia, czyli jaki procent powierzchni ciała został poparzony.
Rozmiar oparzenia można określić:
• Reguła dziewiątek: powierzchnia ciała człowieka dorosłego podzielona jest na pola, które stanowią 9% lub 18% całkowitej powierzchni ciała. Kończyny mają po 9%, przednia i tylna część tułowia po 18%, głowa 9%, krocze 1%.
• Reguła dłoni: dłoń poszkodowanego od palców do nadgarstka stanowi 1% powierzchni ciała.
Przy ocenie Istotne jest również to, która część ciała uległa poparzeniu.
Oparzenie twarzy, dłoni, stóp, narządów płciowych jest cięższe niż innych części ciała. Postępowanie w przypadku oparzenia jest również uzależnione od wieku poszkodowanego oraz chorób, z powodu których jest leczony. Choroby i starszy wiek powodują, że trzeba z większą uwagą traktować poszkodowanego. o mniejszym uszkodzeniu.
Pierwsza pomoc w przypadku oparzenia pierwszego i drugiego stopnia
- Oparzone miejsce schładzamy zimną wodą: Powstrzymuje to dalsze działanie ciepła na tkankę i ogranicza rozległość oparzenia.
- Skieruj strumień wody powyżej rany i na ranę i polewaj przez około 15-20 minut, uważaj bo dłuższe chłodzenie lub chłodzenie dużej powierzchni ciała może doprowadzić do wyziębienia poszkodowanego.
- Duże powierzchnie schładzaj przez położenie i zmianę mokrego materiału.
- Nie używaj maści, białka jaja lub innych domowych sposobów na oparzenie. Tylko wodę!
- Jeżeli na kimś zapali się ubranie: ugaś jak najszybciej, okryj kocem i poturlaj po ziemi. Następnie schłodź. Rozbierz z ubrania, okryj, zabezpiecz przed wychłodzeniem. Nie zrywaj wtopionego ubrania.
W przypadku oparzenia ręki: zdejmij z palców pierścionki i zegarek (wykonujemy to tylko bezpośrednio po oparzeniu).
Oparzenie twarzy: twarzy nie okrywaj opatrunkiem ponieważ potem przy zdejmowaniu opatrunku rany wyleczone mogą pozostawiać blizny! Należy tylko jak najdłużej chłodzić, aż do czasu zasięgnięcia porady lekarskiej. Przy oparzeniu twarzy np. w pożarze, wybuchu może być jednocześnie oparzenie dróg oddechowych, wezwij wtedy szybko pogotowie. W przypadku oparzeń oka chłodzimy jak najdłużej a opatrunek wykonujemy na chore i zdrowe oko (unieruchamiając obie gałki).
Pomoc w przypadku oparzenia drugiego stopnia (>20% powierzchni ciała) oraz w oparzeniach trzeciego stopnia
- Kontroluj oddech poszkodowanego.
- Usuń odzież oraz biżuterię z miejsc, które uległy oparzeniu
- Nałóż na powierzchnię oparzoną suchy, jałowy opatrunek.
- Zapobiegaj powstaniu wstrząsu.
- Wezwij fachową pomoc medyczną.